Daha 1879’da, Paris Komünü için Chicago’da bir yıldönümü kutlamasıyla, göl kenarındaki devasa fuar binasını kırk bine yakın bir kalabalık doldurmuştu. Düşman bir muhabir, böyle dev bir izdihamın nasıl toplandığını Tribüne okurlarına şöyle izah etmişti:
Beşinci Semtin varoşlarını sıyır, Altıncı ve Yedinci semtlerdeki bohem sosyalist gecekondularını boşalt, Onuncu ve Ondördüncü semtlerin İskandinav batakhanelerini tara, Halsted, Desplaines, Pacific Bulvarı ve Clark Caddesinin seçme hırsızlarım ayır, kadın ahlaksızlığının en beter numunelerini Dördüncü Bulvar, Jackson Caddesi, Clark Caddesi, State Caddesi ve bilinen diğer uğrak yerlerinden topla, şehrin üç bölgesindeki bütün kızıl kafalı, şaşı ve şapşal hizmetçi kızları da aralara serpiştir; işte bunların hepsini bir araya toplarsan, dün geceki topluluğu oluşturan kalabalık hakkında bayağı iyi bir fikir edinmiş olursun.
Bu, tehlikeli sınıfların bilhassa kin dolu bir yorumuydu; yerlileri üstün tutan gareziyle Amerikancı, Chicago’nun sosyalist camiasının aşırı devrimcileri arasında kadınların olmasından iğrenmesiyle kadın düşmanıydı. Basın “Komünistlerin Büyük Cümbüşü” manşeti altında, sosyalistlerin “fahişeler”, “kudurmuş kitle yönetimi yandaşları [moboc- rat]”, “av arayan ahlaksızlar”, “kültürsüz köylüler”, “kenar mahallelerin süprüntüleri” olduğuna dair nutuk çekiyordu. Saygın toplum, etnik gettoların pansiyonlarında, devrimciliğin bir araya sokulmuş kitlelerinin kaos ve yıkıma dair öldürücü öğretilerini doğuruşunu görmüştü. Kadınların bu onur kırıcı karanlığın içerisinde başları dik olmaları, otoriteyi hayrete düşürüyordu. 1886’da Haymarket’in bombalanmasının akabinde, anarşist çevreyi soruşturan yüzbaşı Michael Schaack, Toplumsal Devrimcilerin yürüyüş ve gösterilerinde önde gidenin bir “Kızıl Kız Kardeşlik” olmasıyla sarsılmıştı; pankart ve bebek taşıyan bu kadınlara olsa olsa, “deliler [...] jüpon giymiş mahlukatlar [...] bulup bulunabilecek en gudubet görünüşlü dişiler” denebilirdi. 1880’lere gelindiğinde, baştan beri suçlu sayılan tehlikeli sınıflar, saygın toplum tarafından şeytanlaştırılıyordu.
O zamanlar Chicago, tehlikeliydi ve emekçi sınıfların en uç tahayyülüne başka herhangi bir yerden daha fazla örnek teşkil ediyor ve devrim politikasıyla, burjuvanın husumetini çekiyordu. 1880’lerin ortalarında ekonomik koşullar daha beter hale geldiğinde, yoksullaşan ve çoğu işsiz kalan devrimciler, Chicago’da merhametsiz baskı konusunda, haklı bir şöhrete sahip yerel polis kuvvetiyle daha da ağırlaşan, dibe doğru sarmallaşan bir maddi sıkıntı havasına girmişlerdi. Meşhur Şef “Black Jack” Bonfield, kibar çevrelerde bile sadist bir hayvan olarak tanınırdı. 1885’te demiryolu işçilerinin sokak grevini bastırışı, 1886 olaylarından Haymarket Meydam’na kadarki vahşi ve kontrolsüz hareketlerinin yalnızca başlangıcıydı. Grev üstüne grev; örgütlenmiş işçileri geri çekilmeye mecbur etmek için devletin kaynaklarından (yerel polis teşkilatı, milisler ve federal güçlerden), grev kırıcılardan, özel Pinkerton dedektifleriyle işveren örgütü kara listelerinden ve lokavttan faydalanan güçlü patronlarla, muhtaç işçileri kapıştırıyordu.
Sınıf ilişkileri 1886’nm bu gergin havasında daha da kutuplaşırken ve yüz binlerce Kuzey Amerikalı işçi, sekiz saatlik işgünü için 1 Mayıs’ta greve gitmeyi planlarken Toplumsal Devrimciler, işçi sınıfını silahla kendini savunmaya kışkırtıyor, zorluyorlardı. 1885’e kadar, Johann Most’un dinamit kültü bazı semtlerin köklerine derinden yerleşmişti:
Dinamit bugün, dinamit bugün,
Most söyleyecek bize nasılını, neredesini
Her şeyi söylüyor Freiheif ta
Ve mücadeleyi anlatan güzel küçük kitabında.
Hem güney doğumlu, müşkülpesent ve açık ifadeli Parsons hem onun yarı Amerikan yerlisi, yarı Afro-Amerikalı olan güzel, hayat dolu karısı, varolan düzenin şiddetle yıkılmasının taviz vermeyen savunucuları olarak, iş saatleri meselesinin çok ötesindeydiler. Tribüne, Lucy’nin “bütün pis, bitli ayaktakımı bir altıpatlar ya da bıçak kuşanıp, zenginlerin saraylarının merdivenlerinde pusuya yatarak, sahiplerini dışarıya çıkarlarken bıçakla[malı] ya da vur [malıdır]. Onları merhamet etmeden öldürelim, hem bu bir yok etme savaşı olsun ve hiç acımayalım. Zenginlerin yaşadığı bulvarları viraneye çevirelim, tıpkı Sheridan’ın güzel Shenandoah Vadisi’ne yaptığı gibi” dediğini yazıyordu. Belki gazete bu tembihi siyasi maksatlarla abartmiştı ama Lucy Parsons’ın, orduları bozguna uğratmak ve hükümetleri devirmek için dinamitten faydalanılabileceğini yazdığı Labor Enquirer’d&n yanlış aktarılmış olması pek muhtemel değildi. “Eğer bazı tiranların ortadan kalkması gerekiyorsa; ne kadar fazla gaddar ölürse ve ne kadar azı hayatta kalırsa, dünya o kadar özgür bir yer olacağına göre, dinamite bir lütuf gözüyle bakılmalıdır.” Albert’ın ağzından da bal damlıyor değildi. Chicago Ticaret Odası’nm yeni binasının açılışını protesto etmek amacıyla düzenlenen bir gece mitinginde, fakirin etiyle beslenen “vampirler ve parazitler’e saldırmış; yönetici sınıfın kanını isteyen kalabalığın tezahürat ve çığlıklarını toplamıştı. Etkili hitabetiyle haklı olarak ünlenen Parsons, yeni fınans binasının her taşının “emeğin eti ve kanından oyulmuş ve meşakkatli işlerin kadınları ve çocuklarının ter ve gözyaşlarıyla sıvanmış” olduğunu ilan ediyordu. Bu zulme son vermek için “herkes aldıkları ücretlerin bir kısmını kenara koymalı, Colt’tan bir donanma altıpatları [Tezahüratlar ve ‘İşte istediğimiz bu/”], bir Winchester tüfeği [‘Bir de 10 libre dinamit-kendimiz yaparız!’] satın almalı ve dinamit nasıl yapılır ve kullanılır öğrenmeli [Tezahüratlar ve ‘Vive la Commune’ çığlıkları.]” Basının ana akımı afallamıştı; Chicago Tribüne şöyle haykırıyordu: “Geceleyin, hem de kendilerine iş veren binaların gölgesinde, siyah ve kırmızı bayraklarıyla gösteri yapıyor ve bina sahiplerinin hayatlarını tehdit ediyor ve yapmaları için para aldıkları binaları dinamitle yıkmakla gözdağı veriyorlar!”
3 Mayıs Pazartesi günü, grev ve protestolar hiç de değişken görünmeyen bir havada devam etti. Ancak öğleden sonra işler kötüleşti. Cyrus H. McCormick’in tarım araç gereçleri fabrikasının, polisin ve Pinkerton şiddetinin kızıştırdığı acı bir emek-sermaye çatışması geçmişi vardı. Şirketin işçileri, neredeyse on yıl boyunca, fabrikaya McCormick Kalesi adını kazandıran çatışmalara, grevlere, lokavtlara, grev kırıcılarına saldırılara, çalışanları işlerinden edecek teknolojilere direnişe ve grev hattının vahşiliklerine karışmıştı. 1 Mayıs olaylarından haftalar önce fabrika, tipik bir çatışmaya sahne oldu. Sendika faaliyetleriyle meşgul olan işçilerin işten çıkarılmasıyla birlikte, idare ile işçiler arasında müzakereler durdu; şirket tüm çalışanlarını fabrikadan lokavtla uzaklaştırıp yerlerine grev kırıcıları işe aldı. Arkasından, çoğuna Parsons, Spies ve Schwab gibi önde gelen anarşistlerin hitap ettiği protesto mitingleri geldi. 3 Mayıs’ta Spies, McCormick’in fabrikasının aşağı caddesinde, grevde olan binlerce kereste işçisinin oluşturduğu topluluğa seslendi. Yaptığı ılımlı konuşmayı neticeye bağladığında, biçerdöver fabrikasında işgününün bitiş zili çaldı ve yüzlerce işçi, lokavta maruz bırakılan çalışanları desteklemek ve grev kırıcıları sıkıştırmak için sürü halinde fabrikaya doğru ilerledi. August Spies alelacele, polis devriye arabalarının gelişiyle alevlenen olay mahalline doğru gitti. Grevciler ve destekçileri, mücadeleyi grev kırıcıları sözle ikna etmekten fiziksel gözdağına dönüştürerek grev kırıcıları, fabrikaya geri dönmeye zorladılar. Binaya taşlar yağıyor, camlar kırılıyordu; polis de aynı muameleyle selamlanmıştı. Buna karşılık onlar da kalabalığa altıpatlarlarla ateş açıp silahsız işçi erkekleri dövdüler, birçoğunu yaraladılar, ikisini ise öldürdüler.
Kalabalık kaçışırken, Spies kereste işçileri topluluğundan geriye kalanları McCormick’in işçilerine destek çıksınlar diye toplamaya çalıştı, ne var ki ricaları çoğunlukla sağır kulaklara çarptı. Arbeiter- Zeitunğun ofislerine koştu, çabucak “İntikam! İşçi Erkekler Silahlara!!!” başlıklı, “kendilerine yönetici diyen insan suretinde canavarların “yılmadan imha edilmesi” için çağrıda bulunan hararetli bir bildiri karaladı. Bir atlı şehri dörtnala koşarak, Spies’ın Almanca ve İngilizce yazılmış kışkırtıcı bildirisini, işçilerin toplandığı bilinen noktalara bıraktı. Alman anarşistlerin akşam toplantılarından birinin sürdüğü Greifs Saioon, bu dağıtım noktalarından biriydi. Sonradan “Pazartesi Gecesi Komplosu” diye tarif edilen bu toplantıda, Uluslararası İşçi Erkekler Birliği’nin silahlı milislerinin en devrimci kesimleri bir araya gelmişti. Daha sonra Haymarket şehitleri arasına girecek olan ikisi, Engel ve Fischer de toplantıdaydı ve tartışma polis ve protestocular sekiz saatlik işgünü meselesi yüzünden çatışırlarsa, stratejik anlamda izlenmesi gereken yöne dönmüştü. Görünüşe bakılırsa anarşist çevre, saflarının silahlı kesimlerinin polis şiddeti ve provokasyonu karşısında Griefin yerinde buluşma işareti olarak, Arbeiter-Zeitungun mektuplaşma sütununda “Y” harfinin basılmasını kararlaştırmıştı.
Akşam vakti yaklaştıkça gerginlik tırmanıyordu. Polis memurları şehrin her yerinde stratejik olarak konuşlanmak üzere bir araya toplanmış; sivil giyimli dedektifler Haymarket kalabalığının arasına karışmaya gönderilmişti. Lâkin gece beklenen şekilde başlamamıştı. August Spies, toplantıya ilan edilen saatten kırk beş dakika sonra, salına salma gelmişti. Ancak üç bin kişi toplanmış ve bazıları da geç başlanmasından dolayı toplantıdan kopmaya başlamışlardı. İlk önce konuşması beklenen Albert Parsons (âdete göre İngilizce nutuklar Almancalardan önce geliyordu) hâlâ hiçbir yerde görünmemişti; o ve Lucy, Uluslararası Birliğin şehrin dikiş diken kızlarını örgütlemek için bir araya gelen Amerikalı grubun yaptığı bir toplantıya katılmıştı. Aslında miting için konuşmacı tayin etmede bir karışıklık olmuştu. Parsons, Haymarket’ten beklendiğini bilmiyordu bile. Spies, kalan dinleyicileri tekrar bir araya topladı, yük vagonunun üstüne çıktı ve kalabalığa İngilizce seslendi. Belediye başkanı bizzat kalabalığın içerisindeydi, Spies’ın konuşması, birkaç kışkırtıcı ifade dışında, sakin ve yumuşak başlı seyretmişti; bu yüzden belediye başkanı müdahale etmeye gerek olmadığını düşünmüştü.
Parsons 22.00 civarı karısının, iki küçük çocuğunun (dört ve altı yaşlarında) ve bir kadın anarşist olan Lizzie Holmes’un yanına gitmek üzere vagondan aşağı indi. Samuel Fielden eğreti podyuma son konuşmacı olarak çıktığı ve yağmur çiselemeye başladığında, kalabalık daha da seyrekleşti; kadınlar ve çocuklar gitmiş, Parsons ve ailesi de onlara katılmıştı. Fielden yalnızca birkaç dakika konuşsa da birilerinin boğazlanması, öldürülmesi, bıçaklanması, yaralanması ve işçi sınıfını “salt bir eşya ve hayvan” olarak görüp aşağılamalarının önüne geçilmesi gerektiğinden bahsederek kanuna saldırdı. Polisin beklediği sözler de bunlardı. Yakındaki bir karakoldan bir alay memur dışarı taştı; artık sessiz ve küçük olan kalabalığın üzerine gözdağı vererek yürüdü. Memurlar vagona doğru ilerlerken, şeflerinin, Fielden ve topluluğun geri kalanının dağıtılmasını emretmesiyle saldırı pozisyonu aldılar. Devrimciler hakikaten şoke olmuşlardı; artık iki saati geçmiş ve neredeyse bitmiş olan miting, bu polis kuvvetinin araya girme şovuna hiç de değer görünmüyordu. “Ama biz barışçılız!” Fielden’in tek mırıldanabildiği buydu. Dağılmaları için polisten bir emir daha gelince, toparladı. “Pekâlâ, gideriz” dedi, vagondan aşağı adımını attı.
Sonrasında olanlar Amerika’nın ilk “Kızıl Korku’su olarak addedildi. Hava alevlenmiş kin doluydu; zira gerçek Haymarket olayları, “işte Şimdi Kan” diye ilan eden manşetleri haklı çıkarmak için çarpıtılıyordu. New York Times, ilk başta üç tane patlayıcı aygıtın atıldığını ve çılgına dönen kitlenin “kendinden geçmişçesine bir kan arzusuyla” “polislerin ortasına birbiri ardına yaylım ateşleri” açtığını yazıyordu. Kuzey Amerika ve Avrupa’nın her yerinde anarşistlere katil diye saldırılıyordu. Sıradan tepki, “Bunları ilk önce asalım, sonra yargılayalım” der gibiydi. Devrimciler ana akım basında yeriliyordu; tek iyi anarşist ölü olandı; asılmayan çok fazla asi vardı. Cleveland Leader, Toplumsal Devrimcinin kötü maksatlı bir canavar olarak bilhassa dehşetli bir tahayyülünü sunmuştu; “Anarşist kurt, -ki bu ülkede meskenini korumasına ve kana susamış türünü çoğaltmasına akılsızca izin verildi- çirkin, zehirli köpek dişlerini Amerikan halkının müşterek bedenine geçirmiştir.” New York, Albany’de çıkan bir hukuk mecmuası, “seneler süren baskı sonucu yarı çatlak olmuş ve zenginlerin kıskançlığıyla delirmiş, birkaç bombayla toplumun ayrımlarını yerle bir edebileceğini düşünen birkaç uzun saçlı, vahşi bakışlı, kötü kokan, ateist, pervasız yabancı sefil [...]”in saygın cemiyete ahlaksızca saldırışlarına: “İşlerin aldığı bu hal, neredeyse ihtiyat komitesine ve linç kanununa başvurmayı haklı çıkarıyor.” Kısacası, tehlikeli sınıfın şeytani çehresinin Amerikan tarifi, İtalya’da sözde-bilim çevrelerinde gelişen anarşistlerin ırksallaştırılarak suçlu ilan edilmeleri anlayışından farklı değildi. Orada isyankâr teröristler, Avrupalı otoritelere karşı amansız bir savaş verdikleri, Fransa’yı, Ispanya’yı, Avusturya’yı ve İtalya’yı 1878’den 1900’e kadar sallayan suikast planlarında, önemli rol oynadıkları için insandan aşağı bir tür olarak sınıflandırılıyordu. Dönemin The New York Detective Library gibi popüler ucuz romanları, saçı sakalı birbirine karışmış, darmadağın anarşisti, fonda “Chicago anarşizminin kırmızı bayrağı’yla ve bombalar, altıpatlarlar ve hançerlerle saçılı bir zeminde tasvir ederdi. Frank Leslie’s Illustrated Nempaper, 4 Mayıs’ın akabinde oluşturulan “Sabıkalılar Galerisi”ne dair hikâyeler anlatırdı. Fizyonomik özellikleri (kafatası yapısı ve yüz hatları) karşılaştırılabil- sin ve doğuştan suçluluğun genetik olarak meydana geldiğine dair bir anlayışın doğruluğu ortaya koyulabilsin diye anarşistler, sosyalistler ve diğer işçi erkekler polis tarafından fotoğraflanıyordu. Captain Schaack’ın Anarchy and Anarchists: A History of Red Terror and the Social Revolution in America and Europe'u (1889), tehlikeli sınıfları yıkımın yeraltı kardeşliği olarak görüyordu.
Haymarket’e atılan bomba, dünyanın her tarafında duyulacaktı ama o gecenin karanlık akıbeti, en kati şekilde Chicago’nun isyankâr işçi sınıfının üzerine çökecekti. Grev gözcüsü işçiler tehdit ediliyor, fiziksel saldırıya uğruyor ve işyerlerine geri dönmeye zorlanıyorlardı. Anarşist ve sosyalist grupların karargâhları basılıyor, buluşma yerleri istila ediliyor, liderleri yakalanıyor, kitaplarına el koyulup gazeteleri kapatılıyordu. İki yüzden fazla erkek ve kadın evlerinde, işyerlerinde ya da mahallelerinde tutuklanmışlardı. Anarşiye baskın çıkmak bir iş haline gelmişti. Bu işgüzarlık hevesine, meşhur Captain Schaack örnek teşkil ediyordu; ki bir çağdaşına göre kendisi, koca cehennemin alacağından fazla anarşist görmüştü. Bombalar, dinamit, hançerler ve tabancalar hep önündeydi sanki. Neticede, yabancı menşeli nüfusun arasında ne kadar masum ve takdire değer olursa olsun, onun fikrince şeytanlıkla meşgul olmayan bir cemiyet yoktu. İşçi sendikalarının sırf anarşistlerden oluştuğunu biliyordu; Turner cemiyetleri vatan hainliği, strateji ve ganimet planlan yapmak için toplanıyordu; edebiyat loncaları cinayeti işliyordu; pazar okullarında yıkım öğretiliyordu. Bozuk bir İngilizce’yle konuşan ve geceleri dışarı çıkan herkes, gizli maksadı Ticaret Odası’nı havaya uçurmak ya da Marshall Field’ın dükkânını yağmalamak olan korkunç bir yaratıktı.
Casusların anarşist, sosyalist ve işçi gruplarının arasına sızmasıyla birlikte (hatta Emperyal Alman Polisi de ajan göndermişti), öyle şenlikli bir beklentiyle kutlanmış olan ve bir amaç için ücretlerini feda etmeye hazır, pek çok işçinin onurlandırdığı 1 Mayıs için ilk başta beslenen umutlar paramparça olmuştu. Devrimci çevre yeraltına sürülürken, tedbirli olan reformist emek liderleri, bilhassa Emek Şövalyeleri ve Meslek ve Emek Meclisi’nin zanaat birliklerine dahil olanlar, kınama duyuruları yapıyordu. Şüphe yok ki savunma komiteleri ve diğer örgütler, devrim fikrini yaşattı; ancak Haymarket’in bombalanması sonucu cinayetle suçlanan sekiz sanığın duruşmasında fazlasıyla aşikâr olan, devrim karşıtlığının ağır ve merhametsiz baskısı, tüm işçilere somut darbeler indirmişti.
Mahkûm edilen adamlar ve yoldaşları kaderlerinin, tam da karşı çıkmaya hayatlarını adadıkları adaletsizliğin aynısıyla mühürlenmiş olduğunu biliyorlardı. Lingg’in mahkemeye son defa hitap edişi dolambaçsızdı:
"Beni cinayetten mahkûm etmediniz [... ] suçlama; benim bir anarşist olmam! [...] Anarşi bir insanın diğeri üzerinde hiçbir hâkimiyetinin, hiçbir otoritesinin olmamasıdır; oysa siz buna “düzensizlik” diyorsunuz. Savunmak için düzenbazların ve hırsızların hizmetlerine ihtiyaç duyacak bir “düzen” yanlısı olmayan sisteme, siz “düzensizlik” diyorsunuz. [...] Bu evrensel sefalet, kapitalist sırtlanın felaketiyle yaşadığımız çalkantı, bizi şahıslar olarak değil; davası bir olan işçiler olarak bir araya getirdi. Beni suçlusu bulduğunuz “komplo” işte bu [...] Sizin geçmiş yüzyılların bilinmeyen kimseleri tarafından karmakarışık edilmiş kanununuzu ve mahkemenin kararını tanımıyorum [...] size içtenlikle ve açıkça şunu söylüyorum; ben zordan yanayım. Zaten Captain Schaacka da söyledim: “Eğer bize karşı top kullanırlarsa, biz de onlara karşı dinamit kullanmalıyız” [...] Ben bugünün “düzen”inin düşmanıyım ve tekrarlıyorum, tüm kuvvetimle, içimde nefes oldukça onunla savaşacağım darağacında mutlu öleceğime sizi temin ederim, kendimden öyle eminim ki seslendiğim yüz binler, sözlerimi hatırlayacaklar ve bizi astığınızda, sözlerimi dikkate alın, bombayı atacaklar! Sizin düzeninize, kanunlarınıza, otoritenize tepeden bakıyorum. Bunun için beni asın!"
Dinamiti savunan Lingg’in kendisini destekleyen yoldaşları vardı. Bir tanesi, Lingg’in Illinois, Springfıeld’deki hücresine bomba sokmuştu. Bombalar bulunduktan ve güvenlik sıkılaştıktan sonra bile Lingg, puronun içerisine gömülü halde patlayıcı temin etmeyi becermişti; bununla idam sehpasına çıkmadan önce kendini öldürecekti. Bu adamın burjuva adaletinin kendisini darağacına götürmesini reddedişinde, belli ölçüde bir şiirsel adalet vardı ve Lingg yalnız başına pekâlâ son anlarının tadını çıkarmış olabilirdi; zira hapislerine ve idam cezalarına kafa tutabildiğini bilmenin, gardiyanlarına korku dolu bir duraksama yaşatacağını çok iyi biliyordu. Lingg otorite sahiplerine, sosyal “düzen”in el değmemiş kalmasını nasıl bekleyeceklerini kendi kanıyla soruyordu. Devrimci bir cemaatin parçası olduğunu bilerek öldü. İntiharından yalnızca günler önce annesi, “Seninle ölümünden sonra da yaşarken duyduğum kadar gurur duyacağım” diye yazmıştı oğluna. “Ne olursa olsun -en beteri bile olsa- o sefillerin önünde hiçbir zayıflık gösterme” diye yazmıştı teyzesi. Henüz yirmi iki yaşındayken ölen Lingg, burjuva toplumunu irkiltmişti, “Tüm dünyada insanlar kendilerine, ‘Adamların uğruna böyle seve seve, boyun eğmeden öldükleri bu dava nedir sahi?’ diye soruyor olmalılar” demişti William Dean Howells.
Parsons, Spies, Engel ve Fischer, 11 Kasım 1887’de darağacma yürürken tehlikeli sınıflar gerçekten tehlikeli hale geldiğinde, burjuva tabakasının talep edeceği kefareti sembolize ediyordu. Mülk ve adaba dair en beter kabuslan doğrulamaktan başka, hiçbir gerçek suçtan itham edilmemişlerdi. Aşağı tabakalar, “toplumsal üstleri” tarafından vahşiler diye yorumlanırdı; artık gerçekten vahşi olmuşlardı. Muhterem Rahip Dr. Robert Collyer, New York’ta bir kürsüye oturmuş, idamları anarşizm “vebası”na karşı etkili bir darbe ve “işçiyi hayatın daha yukarı bir katma” çıkaracak eğitici bir hareket diyerek onaylıyordu. Muhterem Rahip C. C. Bonney, bombalamadan hemen hemen iki hafta sonra Union Park New Jerusalem Kilisesi’nde vaaz verirken, anarşiden dinsel inançsızlık diye yakınmış ve “büyük şehirlerin tehlikeli sınıflarının siyasi iktidara kafa tutması”na ve dolayısıyla sosyal düzen ve kentsel çevrenin kaçınılmaz felaketine sebep olmasına izin verdiği için hâkim otoriteyi paylamıştı. İdam edilen şehitlerin yoldaşı Lizzie Holmes, 1902’de Haymarket suçunun cinayet olmadığını ve Haymarket silahının bomba olmadığmı yazacaktı. Bilakis suç ve silah aynıydı: Güçlü direniş fikri ki “medeniyet” bunu yalnızca anarşiyi akıldışı, “sadece şiddet ve cinayete niyetli, kötülük için gizli tutulan, karanlık ve kanlı bir güruh” diye yorumlayarak kendi antitezine indirgeyebilirdi. Parsons son dakikalarını Marc Cook’un “A FarewelT [Elveda] şiirini ezberinden okuyarak geçirmişti: “Zavallı Mahluklarl/Karanlıktan korkarak,/gelecek olan ıstıraba inleyenler./Evime nasıl sessiz gidiyorumi/susturun kederli çanınızı/Ben iyiyim!” Spies ki kendisi özellikle, bütün duruşma boyunca, bir işadamının yirmi dört yaşındaki kızı Nina Van Zandt’a kur yaparak ve Ocak 1887’de onunla vekâleten evlenerek, burjuva adabmı fena halde bozmuştu; idam kukuletası altından, “Gün gelecek sessizliğimiz, bugün boğduğunuz seslerden daha güçlü olacak” diye ilan etmişti. Fischer ve Engel ise yalnızca, “Yabasın anarşi!” diye bağırmışlardı. Dakikalar sonra dört yoldaş artık ölüydü.
Yenildiğini söylüyorlar, battığını
Sonsuz bir bozguna ve rezalete,
Onu pazar yerinde asılmış görmek için
Kenti uyandırdıkları o boz rengi sabah
Artık başkaldırmayacaktı, mezarlığın kasvetinde
Ağırbaşlı bir sessizlik içerisinde çoktan beri yatıyor;
Sözleri ve yaptıkları ve hayalleri, hepsi beyhudeymiş
Kırk yılın tozu mezarının üstünde.
Oysa darağacının basamaklarındaki ayak sesleri
Davul vuruşları gibi çınlıyor, caddede Haşin intikamcıların yürüyüşünü duyan
Ve hatta şimdi hazırlanan adamların ayaklarını hızlandırıyor;
Ve tepelerindeki afişlerden parıldayan
Ölülerin suçlayan sessizliği.
---------------------------------------------------------------------
*karanlığın kültürleri, byran d. palmer | ayrıntı y., çev. şebnem kaptan syf. 320
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder